Gangbare metaalbewerkingsprocessen zijn snijden, polijsten en persen. Warmtebehandeling is een ander belangrijk metaalbewerkingsproces. Bij warmtebehandeling veranderen verschillende eigenschappen van materialen, zoals sterkte, hardheid, taaiheid, slijtvastheid en corrosiebestendigheid. In dit gedeelte wordt het principe van de warmtebehandeling van metalen uitgelegd en staan voorbeelden van hoe dat met digitale microscopen kan worden waargenomen en gemeten.

Wat is warmtebehandeling?

Warmtebehandeling wordt door de Japan Metal Heat Treatment Association gespecificeerd als een proces van het verhitten van metaal totdat het rood wordt en vervolgens afkoelt. Het wordt beschreven als een metaalbewerkingstechniek die eigenschappen verbetert door metalen materialen te verhitten en af te koelen zonder de vormen van die materialen te veranderen. Warmtebehandeling is een metaalbewerkingsproces, zoals snijden en de vorming van kunststof, en de te veranderen eigenschappen zijn onder meer sterkte, hardheid, taaiheid, schokbestendigheid, slijtvastheid, corrosiebestendigheid, bewerkingseigenschappen en koude verwerkbaarheid.

  • A: Verhitten (tot het metaal rood wordt)
  • B: Afkoelen (tot het verhitte metaal zwart wordt)

Gangbare methoden van warmtebehandeling

Afschrikken
Bij deze methoden van warmtebehandeling wordt staal uitgehard. Staal wordt doorgaans rood wanneer dat wordt verhit tot ongeveer 700 °C waarna de kristalstructuren en eigenschappen van dat staal beginnen te veranderen. Deze eigenschapsverandering wordt transformatie genoemd en de temperatuur waarbij die verandering begint, wordt de transformatietemperatuur genoemd. Afschrikken is een warmtebehandelingsmethode waarbij de ijzerkristallen veranderen in austeniet, een grote hoeveelheid koolstof wordt opgelost (vaste oplossing) bij temperaturen die hoger zijn dan de transformatietemperatuur, en vervolgens die kristallen snel worden afgekoeld met water of olie om ze te veranderen in zeer harde kristallen die martensiet worden genoemd.
Gloeien
Bij deze warmtebehandeling verandert de korrelgrootte van staal en wordt dat staal zachter. Metaal wordt verhit tot een temperatuur van ongeveer 50 °C boven de transformatietemperatuur. Nadat het metaal ongeveer een uur op deze temperatuur is gehouden, wordt het langzaam afgekoeld in de oven. Door deze behandeling kan het metaal tijdens de metaalbewerking van producten gemakkelijker worden gesneden.
Normaliseren
Deze warmtebehandeling verandert ongelijke staalconstructies om ze geschikt te maken voor snijden en persen. Kristalkorrels worden kleiner en sterker wanneer ze worden verhit tot een temperatuur van ongeveer 50 °C boven de transformatietemperatuur en vervolgens afkoelen in de lucht.
Temperen
Bij deze warmtebehandeling vermindert de hardheid van afgeschrokken of genormaliseerd staal en wordt dat staal sterker. Staal wordt tot ongeveer 500 °C verhit en vervolgens afgekoeld. Dit proces maakt staal harder en veerkrachtiger. Temperen is een warmtebehandeling waarbij de taaiheid (sterkte) wordt hersteld door de textuur terug te brengen van martensiet naar een textuur waarin fijn ferriet en cementiet zijn geprecipiteerd.

Principes van afschrikken en temperen

IJzer op kamertemperatuur heeft de vorm van een kubisch ruimtelijk gecentreerd kristalrooster dat bestaat uit een kubusvormige eenheidscel met atomen in de hoeken en in het midden van de kubus.
Na het afschrikken neemt het ijzer de vorm aan van een kubisch vlakgecentreerd kristalrooster met atomen in de hoeken en in het midden van de vakken van de kubus, waarna de koolstof in deze vorm smelt.
Bij snel afkoelen gaat het ijzer normaal gesproken terug naar een kubisch ruimtelijk gecentreerd kristalrooster. Omdat er echter al koolstof is opgenomen, wordt de textuur vervormd en verhardt die.

Kubisch ruimtelijk gecentreerd kristalrooster
Afschrikken
Kubisch vlakgecentreerd kristalrooster
  • A: Koolstof
Temperen
Kubisch ruimtelijk gecentreerd kristalrooster

Voorbeelden van het waarnemen en meten van warmtebehandeld metaal met digitale microscopen

Dit zijn de nieuwste voorbeelden van het waarnemen en meten van warmtebehandeld metaal met de 4K digitale microscoop van KEYENCE uit de VHX-reeks.

3D-meting van een Vickersdeuk
1000x, coaxiale verlichting
2D-meting van een Vickersdeuk
500x, coaxiale verlichting
Vickershardheid — een hardheidsschaal — kan worden berekend door een diamanten vierzijdig piramidevormig indruklichaam op het doelmateriaal te duwen en de lengte van de diagonale lijn van de gecreëerde Vickersdeuk te meten.
Dieptemeting van een ontkoolde laag
300×, coaxiale verlichting, vóór de meting
300×, coaxiale verlichting, na de meting
Bij het verhitten of walsen van staal wordt er een ontkoolde laag op het staaloppervlak aangebracht. De diepte van deze ontkoolde laag moet worden gemeten omdat de diepte van die laag van invloed is op het staal.
Analyse van korrelgrootte
1500×, coaxiale verlichting, vóór de meting
1500×, coaxiale verlichting, na de meting
Het getal van de korrelgrootte van een warmtebehandelde metalen textuur kan automatisch worden berekend conform de industriële normen zoals JIS G 0551 en ASTM E1382.
Waarneming van een warmtebehandelde interface
40×, coaxiale verlichting, normaal beeld
40×, coaxiale verlichting, HDR-beeld
Warmtebehandelde interfaces kunnen duidelijk worden waargenomen met oppervlaktestructuren die worden benadrukt met de HDR-functie.