Gritstralen is een bewerkingsmethode waarbij stukjes media (kleine zandkorreltjes of kleine stalen of gietijzeren gritdeeltjes) met hoge snelheid op een werkstuk worden gespoten en het oppervlak van het werkstuk wordt geschuurd door er kleine uitsteeksels en indrukken op te maken. Met polijsten wordt een oppervlak glad afgewerkt, maar bij gritstralen wordt het oppervlak opgeruwd. Dit gedeelte geeft een overzicht van gritstralen en bevat voorbeelden van het waarnemen en meten ervan met een digitale microscoop.

Wat is gritstralen?

Dit proces wordt gritstralen genoemd omdat daarbij kleine stalen of gietijzeren gritdeeltjes (schot) op hoge snelheid met een roterende waaieras op een oppervlak worden geschoten. Deze gritdeeltjes worden met hoge snelheid op het blad voortbewogen waarbij de media met centrifugale kracht worden opgebracht. Ter vergelijking: de methode waarbij de media door perslucht worden opgespoten, wordt luchtstralen of zandstralen genoemd.

Gritstralen

A: Media, B: Waaieras, C: Draaien, D: Werkstuk

De waaieras wordt aangedreven door een motor waardoor de media met centrifugale kracht worden opgespoten. Omdat er hierbij geen compressor nodig is, wordt er bij deze methode minder stroom gebruikt waardoor de kosten lager zijn. De verwerkingskracht is echter niet gemakkelijk aan te passen, waardoor er minder nauwkeurig kan worden gewerkt.

Luchtstralen (zandstralen)

A: Compressor, B: Perslucht, C: Tank, D: Media; E: Spuitmond, F: Perslucht + media, G: Werkstuk

De media worden opgespoten door de perslucht vanuit de compressor. Aangezien de druk gemakkelijk kan worden aangepast, kan er op deze manier zeer nauwkeurig worden gewerkt.

Materialen voor werkstukken en media

In dit gedeelte komen de hoofdwerkstuk en de mediamaterialen aan bod.

Werkstukken
Metaal, keramiek, plastic, glas en rubber
Media
Kleine stalen of gietijzeren gritdeeltjes (schot), zand, roestvrij staal, aluminiumoxide, koper, glas, hars, plastic en walnootpoeder

Doeleinden en effecten van gritstralen

Verwijderen van roest en vuil
Verwijderen van roest van metalen oppervlakken, verwijderen van zand uit gegoten onderdelen, verwijderen van lasdruppels en verwijderen van coatings/olievlekken
Verwijderen van bramen
Verwijderen van bramen na persen of bewerken
Uitsteeksels en indrukken maken
Dit proces verbetert de hechting van coating, platering, verbinding, enz.
Satijnverwerking neemt weerspiegelingen weg en verbetert de olieontvangst, wrijvingskracht en warmteafvoer.
Glasparelstralen
Restende drukspanning verbetert de slijtvastheid, weerstand tegen schilferen en vermoeiingssterkte.

Voorbeelden van het waarnemen en meten van gritstralen met een digitale microscoop

Dit zijn de nieuwste voorbeelden van het waarnemen en meten van gritstralen met de 4K digitale microscoop uit de VHX-reeks van KEYENCE.

Beelden van het waarnemen van glasparelstralen
ZS-20, 150×, ringverlichting, normaal beeld
ZS-20, 150×, ringverlichting, beeld van dieptecompositie
Met de functie voor de dieptecompositie kan er met beelden worden waargenomen waar elk schot met grit scherp in beeld is gebracht.
Automatische gebiedsmeting van gritgestraalde oppervlakken
ZS-20, 150×, coaxiale verlichting, vóór de meting
ZS-20, 150×, coaxiale verlichting, na de meting
De oppervlakteruwheid kan na elk schot met grit worden gekwantificeerd.
3D-profielmeting van gritgestraalde oppervlakken
  VH-Z20, 200×, ringverlichting, beeld van dieptecompositie
VH-Z20, 200×, ringverlichting, beeld van 3D-meting
3D-profielmeting kan worden gebruikt om de ruwheid op verschillende plaatsen met elkaar te vergelijken.
Waarneming van een zeef bij gritstralen
ZS-200, 1000×, ringverlichting, HDR-beeld
Met de HDR-functie kan er zonder schittering worden waargenomen.