Materiały z włókna węglowego są lżejsze i mocniejsze od żelaza czy betonu i są wykorzystywane w różnych produktach w branży lotniczej i przemyśle, a także w sprzęcie sportowym. W tej sekcji przedstawiono przykłady użycia mikroskopów cyfrowych do obserwacji i pomiarów włókien węglowych.

Użycie mikroskopów cyfrowych do obserwacji i pomiarów włókien węglowych

Czym jest włókno węglowe?

Włókna węglowe są wytwarzane poprzez spalanie włókien akrylowych (włókien poliakrylonitrylowych), zwanych prekursorem poliakrylonitrylu (PAN), w wysokiej temperaturze około 1000°C. Prekursory PAN mają średnicę od 5 do 15 mikrometrów, czyli około jednej dziesiątej średnicy ludzkiego włosa. Jednak w porównaniu z żelazem ich wytrzymałość na rozciąganie jest około 10 razy większa, ich gęstość (masa na objętość) wynosi około jednej czwartej, a wytrzymałość właściwa (wytrzymałość na masę) jest około 40 razy większa. Materiały te zapewniają zarówno wysoki poziom wytrzymałości (są trudne do złamania), jak i wysoki poziom modułu sprężystości (trudno je odkształcić).

Czym jest CFRP?

CFRP (carbon fibre reinforced plastic) to tworzywo sztuczne, które zostało wzmocnione włóknem węglowym.
Tworzywa sztuczne wzmocnione włóknami to materiały kompozytowe wykonane z połączenia dwóch lub więcej materiałów. Wysoką sztywność i wytrzymałość uzyskuje się poprzez dodanie do podstawowego tworzywa sztucznego włókien jako wzmocnienia. Tworzywa FRP (fibre reinforced plastic) to tworzywa sztuczne, które zostały wzmocnione włóknem węglowym, tworząc CFRP. Materiały te charakteryzują się przewodnością, odpornością na ciepło, niską rozszerzalnością cieplną, właściwościami samosmarującymi i przezroczystością, a także dużą sztywnością i wytrzymałością.
Tworzywa CFRP mają wyjątkowe właściwości, ale są droższe niż tworzywa wzmacniane włóknem szklanym (GFRP — glass-fibre reinforced plastics).
Materiały te mają również wady. Są one na przykład trudne w obróbce, łatwo ciemnieją, a na ich powierzchni pozostają widoczne włókna.

Przykładowe zastosowania włókien węglowych

Włókna węglowe są wykorzystywane w wielu różnych dziedzinach przemysłu. W tej sekcji przedstawiono kilka głównych zastosowań.

Samochody, motocykle
Zastosowanie: dachy, spojlery, stelaże foteli, koła, osłony tłumików, ramy nadwozia
Przemysł kosmiczny
Zastosowanie: elementy rakiet i sztuczne satelity
Branża lotnicza
Zastosowanie: kadłuby samolotów, łopaty do śmigłowców
Kolejnictwo
Zastosowanie: nadwozia wagonów, wózki kolejowe
Maszyny przemysłowe
Zastosowanie: części do robotów, dźwignie, wysięgniki i ramy urządzeń transportowych
Urządzenia elektryczne
Zastosowanie: obudowy, w tym obudowy do komputerów PC i etui na smartfony
Produkty detaliczne
Zastosowanie: oprawki okularów korekcyjnych i przeciwsłonecznych, kaski
Zbiorniki ciśnieniowe
Zastosowanie: zbiorniki sprężonego gazu ziemnego (CNG), zbiorniki wodoru, butle tlenowe do gaszenia pożarów
Sprzęt medyczny
Zastosowanie: stoliki do urządzeń radiograficznych, kasety na błony rentgenowskie
Opieka społeczna, opieka pielęgniarska
Zastosowanie: wózki inwalidzkie, protezy nóg, kombinezony wspomagające
Przemysł sportowy
Zastosowanie: kije golfowe, rakiety tenisowe, ramy rowerowe
Przemysł rekreacyjny
Zastosowanie: wędki, jachty, deskorolki, narty, deski snowboardowe

Przykłady użycia mikroskopów cyfrowych do obserwacji i pomiarów włókien węglowych

Oto najnowsze przykłady użycia mikroskopu cyfrowego 4K serii VHX firmy KEYENCE do przeprowadzania obserwacji i pomiarów włókien węglowych.

Obserwacja przekroju poprzecznego włókna węglowego
VHX-E2500, 2500×, doświetlacz współosiowy
Obserwacja pęknięć na laminowanej płycie CFRP
ZS-200, 1000×, doświetlacz współosiowy + łączenie obrazów
Funkcja łączenia obrazów umożliwia obserwację dużego obszaru w wysokiej rozdzielczości.
Obserwacja powłoki z włókna węglowego na nadwoziu samochodu
VHX-E20, 20×, oświetlenie pierścieniowe
Obraz w trybie efektu cienia optycznego
VHX-E20, 20×, oświetlenie pierścieniowe
Obraz w trybie efektu cienia optycznego + obraz kolorowy
Tryb efektu cienia optycznego umożliwia obserwację drobnych nieregularności na powierzchniach włókien bez użycia skaningowego mikroskopu elektronowego (SEM).
Automatyczny pomiar obszaru przekroju kija golfowego
ZS-200, 1000×, doświetlacz współosiowy, przed pomiarem
ZS-200, 1000×, doświetlacz współosiowy, po zastosowaniu automatycznego pomiaru obszaru
Wytrzymałość i masę trzonka kija golfowego można przeanalizować, mierząc stosunek powierzchni włókien węglowych za pomocą funkcji automatycznego pomiaru obszaru.
Automatyczny pomiar obszaru przekroju zbiornika paliwa
VHX-E500, 2000×, doświetlacz współosiowy, przed pomiarem
VHX-E500, 2000×, doświetlacz współosiowy, po zastosowaniu automatycznego pomiaru obszaru
Pomiar ten można teraz precyzyjnie wykonać za pomocą prostej funkcji automatycznego pomiaru obszaru.