Podobnie jak śruby, sprężyny są często używanymi elementami mechanicznymi w różnych urządzeniach, takich jak samochody, urządzenia elektryczne i przedmioty codziennego użytku. W tym rozdziale przedstawiono przegląd sprężyn i przykłady ich obserwacji i pomiaru przy użyciu mikroskopu cyfrowego.

Obserwacja i pomiary sprężyn przy użyciu mikroskopu cyfrowego

Typowe rodzaje sprężyn

Sprężyny zwojowe

Sprężyny zwojowe ściskane

Sprężyny zwojowe ściskane wytwarzają siłę przeciwną przy obciążeniu w kierunku ściskania. Ich konstrukcja ma albo równy rozstaw zwojów, albo stożkowy kształt. Sprężyny tego typu są powszechnie stosowane w samochodowych układach zawieszenia.

Sprężyna zwojowa o równym rozstawie zwojów
Sprężyna zwojowa stożkowa
Sprężyny zwojowe rozciągane

Sprężyny zwojowe rozciągane wytwarzają siłę przeciwną przy obciążeniu w kierunku rozciągania. Na obu końcach sprężyny znajdują się haki. Sprężyny tego typu są powszechnie stosowane w stopkach rowerowych i urządzeniach pomiarowych.

Sprężyna zwojowa rozciągana

  • A: Haki
Sprężyny zwojowe skrętne

Sprężyny zwojowe skrętne wytwarzają siłę przeciwną, gdy ich zwoje poddawane są ruchowi skrętnemu wokół osi sprężyny. Na obu końcach sprężyny mogą znajdować się haki. Sprężyny tego typu są powszechnie stosowane w zamkach drzwiowych i dziurkaczach.

Sprężyna zwojowa skrętna (z hakami)
Sprężyna zwojowa skrętna (bez haków)

Sprężyny płytkowe

Sprężyny płaskie
Sprężyny płaskie są najbardziej rozpowszechnionym typem sprężyn płytkowych i często są określane po prostu jako sprężyny płytkowe. Sprężyny tego typu są powszechnie stosowane w wyłącznikach.
Sprężyny płytkowe warstwowe
Sprężyny warstwowe płytkowe są wykonane z wielu sprężyn płytkowych o różnych długościach, umieszczonych jedna na drugiej. Im więcej warstw zostanie zastosowanych, tym większą wytrzymałość będzie miała sprężyna. Sprężyny tego typu są powszechnie stosowane w układach zawieszenia samochodów ciężarowych (nazywane są również resorami piórowymi).
Sprężyny stożkowe talerzowe
Sprężyny stożkowe talerzowe powstają poprzez wydrążenie środka stożkowej sprężyny płytkowej. Sprężyny tego typu są powszechnie stosowane jako podkładki zapobiegające odkręcaniu się śrub.
Sprężyny membranowe
Sprężyny spiralne
Sprężyny spiralne powstają poprzez zwinięcie płytki lub paska materiału w kształt spirali. Sprężyny tego typu są powszechnie stosowane w zegarkach mechanicznych.

Materiały i wymiary sprężyn ściskanych

Materiały na sprężyny zwojowe

Hartowany drut stalowy
Jest to najmniej kosztowny ze wszystkich metalowych materiałów na sprężyny, stosowany w różnych produktach codziennego użytku.
Symbol: SWC
Drut fortepianowy
Ze względu na wyższą wytrzymałość na rozciąganie od drutu stalowego hartowanego oraz większą twardość i odporność na zmęczenie, do produkcji sprężyn przemysłowych powszechnie stosuje się drut fortepianowy.
Symbol: SWP
Stal nierdzewna
Stal nierdzewna zapewnia wyższą odporność na korozję i wysokie temperatury niż drut fortepianowy, co sprawia, że jest podstawowym materiałem sprężyn zwojowych.
Symbol: SUS

Wymiary sprężyn zwojowych ściskanych

Opis wymiaru
Wymiar Opis
Średnica drutu Średnica drutu, z którego wykonana jest sprężyna.
Symbol: d (mm/cal)
Średnia średnica zwoju Średnia zewnętrzna i wewnętrzna średnica zwoju.
Symbol: D (mm/cal)
Zewnętrzna średnica zwoju Średnica zewnętrznej krawędzi zwoju.
Symbol: Do (mm/cal)
Wewnętrzna średnica zwoju Średnica wewnętrznej krawędzi zwoju.
Symbol: Di (mm/cal)
Wysokość swobodna Wysokość sprężyny bez obciążenia.
Symbol: Hf (mm/cal)
Aktywne zwoje Liczba zwojów wykorzystywanych przez sprężynę do wytwarzania siły.
Symbol: Na
Całkowita liczba zwojów Liczba wszystkich zwojów pomiędzy obydwoma końcami sprężyny.
Symbol: Nt
Skok Odległość między środkami spiralnie zwiniętego drutu.
Symbol: P (mm/cal)

Przykłady obserwacji i pomiarów sprężyn przy użyciu mikroskopu cyfrowego

Poniżej przedstawiono najnowsze przykłady obserwacji i pomiarów sprężyn przy użyciu mikroskopu cyfrowego 4K firmy KEYENCE z serii VHX.

Obserwacja zwoju z wykorzystaniem kompozycji głębi

Funkcja kompozycji głębi umożliwia obserwację sprężyny z ostrym widokiem wszystkich zwojów.

Dokładny obraz kompozycji głębi sprężyny
VH-Z20, 150×, obraz z oświetleniem pierścieniowym
Obraz kompozycji głębi sprężyny zwojowej skrętnej
VH-Z20, 50×, obraz z oświetleniem pierścieniowym
Obserwacja uszkodzeń sprężyn z drutu
VH-Z20, 50×, oświetlenie pierścieniowe (obraz normalny)

Obraz po usunięciu odbicia pierścieniowego

Funkcja usuwania odbicia pierścieniowego umożliwia obserwację bez odblasków.

Obraz z obserwacji pękniętej powierzchni sprężyny
VHX-E20, 80×, oświetlenie pierścieniowe (obraz normalny)

Obraz w trybie efektu cienia optycznego

Tryb efektu cienia optycznego można wykorzystać do wizualizacji szczegółowych struktur powierzchni bez konieczności stosowania SEM.

Obraz pomiaru kształtu 3D udarów działających na sprężynę
VH-Z20, 200×, obraz z oświetleniem pierścieniowym
Obraz pomiaru kształtu 3D skorodowanego otworu w sprężynie
ZS-200, 1000×, obraz z oświetleniem pierścieniowym