Czym są bazy?
Baza to płaszczyzna, linia prosta lub punkt stanowiący odniesienie podczas obróbki materiału lub mierzenia wymiarów obiektu.
Definicja ISO
Definicja bazy w normie ISO jest następująca:
- ISO 5459:2011
- „Elementy sytuacyjne elementów powiązanych z rzeczywistymi elementami integralnymi wybrane w celu wyznaczenia położenia lub orientacji, strefy tolerancji lub idealnego elementu reprezentującego na przykład warunek wirtualny”.
Typy baz
Bazy są ustanawiane przy użyciu elementów bazy i symulowanych elementów bazy. Bazy można także łączyć ze sobą w układ baz określający element.
- Element bazy
- Rzeczywisty (nieidealna) element integralny obiektu służący do określenia bazy (np. powierzchnia elementu lub otworu).
- Symulowany element bazy
- Rzeczywista powierzchnia o dostatecznie precyzyjnym kształcie, która styka się z elementem bazy i służy do określenia bazy (np. płyta powierzchniowa, łożysko i trzpień).
- Układ bazy
- Grupy baz tworzone przez połączenie więcej niż jednej bazy w celu użycia ich jako odniesienia tolerowanych elementów.
Powierzchnia elementu wskazana jako baza nie jest w idealnym kształcie. Dlatego musi się z nią stykać płyta powierzchniowa, sprawdzian lub trzpień o bardziej precyzyjnej powierzchni jako symulowana baza.
Wskazania elementów bazy na rysunkach
Do wskazywania baz służą następujące symbole (symbole bazy). Symbolem bazy jest biały lub czarny trójkąt.
Litery wskazujące bazy są zawsze ustawione w kierunku, w którym czytelni patrzy na rysunek.
Położenie symbolu bazy na rysunku ma także znaczenie dla obszaru obiektu. Aby dokładnie wyrazić zamiar projektu, należy zwracać uwagę na położenie, w którym wskazywana jest baza.
Adnotacja osi lub płaszczyzny środkowej
Element bazy wskazuje linia wymiaru w połączeniu z bazą. Środek wskazywanego elementu bazy staje się osią bazy lub płaszczyzną środka bazy.
Zaznaczanie tworzącej
Linia wymiaru elementu bazy i baza są wskazywane oddzielnie. Środek wskazywanego elementu bazy staje się osią bazy lub płaszczyzną środka bazy.