Najważniejsze typy elementów bazy
Elementem bazy może być płaszczyzna, linia lub punkt — należy je stosować selektywnie zależnie od określanej tolerancji i elementu.
Płaszczyzna bazy
Płaszczyzna bazy to płaszczyzna na obiekcie, która jest wyznaczana jako baza. Może to być zewnętrzna płaszczyzna obiektu (płaszczyzna bazy) lub środkowa (płaszczyzna środka bazy).
Definicja „płaszczyzny bazy” w normach ISO i ASME jest następująca:
- ISO 5459: 2011
- Baza, która jest teoretycznie dokładną płaszczyzną.
- ASME Y14.5-2009
- Symulacja elementu płaszczyzny bazy wyznaczona z elementu bazy.
Płaszczyzna bazy
Płaszczyzna bazy to baza wyznaczona na zewnętrznej powierzchni obiektu. Użycie płaskiej powierzchni jako bazy oznacza następujący symbol wskazania:
Symbol wskazania
Ustawianie bazy
- a
- Symulowany element bazy = powierzchnia płyty powierzchniowej
- b
- Baza = płaszczyzna wyznaczona przez płytę powierzchniową
Powierzchnia obiektu (element bazy) wskazywana jako baza może być nierówna lub zwichrowana. Płaszczyznę bazy A można wyznaczyć, opierając powierzchnię wyznaczoną jako bazę na płycie powierzchniowej lub innej płaszczyźnie o wysokiej precyzji. Płaszczyzna pomocnicza jest symulowanym elementem bazy.
Płaszczyzna środkowa bazy
Płaszczyzna środkowa bazy to teoretyczna płaszczyzna wyznaczona na płaszczyźnie środkowej obiektu. Użycie płaszczyzny środkowej dwóch równoległych powierzchni jako bazy oznacza następujący symbol wskazania:
Symbol wskazania
Ustawianie bazy
- a
- Symulowany element bazy = dwie płaskie powierzchnie styku
- b
- Baza = płaszczyzna wyznaczona przez dwie płaskie powierzchnie styku
Tak samo jak płaszczyzna bazy, powierzchnia obiektu (element bazy) określana jako baza może być nierówna lub zwichrowana. Płaszczyznę środka bazy można wyznaczyć, opierając powierzchnię wyznaczoną jako bazę na płaszczyznach precyzyjnych po obu stronach. Dwie płaszczyzny pomocnicze są symulowanymi elementami bazy. Teoretyczna płaszczyzna wygenerowana z tych elementów jest płaszczyzną środkową bazy.
Linia bazy
Linia bazy to teoretyczna linia prosta wyznaczana w środku otworu walca lub wałka walca albo brzegu jak krawędź obiektu. Linia bazy może być osią bazy lub linią osi bazy. Linia bazy jest zazwyczaj wyznaczana w środku otworu walca lub wałka walca obiektu, a rzadko na krawędzi. W tej sekcji są objaśnione sytuacje, w których oś bazy jest wyznaczana na otworze walca i na osi walca. Definicja „osi bazy” w normach ISO i ASME jest następująca:
- ISO 5459: 2011
- Baza, która jest teoretycznie dokładną linią prostą.
- ASME Y14.5-2009
- Symulacja elementu osi bazy wyznaczona z elementu bazy.
Oś bazy (otwór walca)
Baza wyznaczona na środku otworu walca jest oznaczana następującym symbolem:
Symbol wskazania
Ustawianie bazy
- a
- Baza (linia osi bazy) = linia osi jak największego wpisanego walca
- b
- Symulowany element bazy = jak największy wpisany walec
Powierzchnia otworu walca obiektu określana jako baza (element bazy) może być nierówna lub zwichrowana. Wkładając wałek precyzyjny, ściśle pasujący do otworu, można wyznaczyć bazę w tym otworze. Włożony wałek jest wtedy symulowanym elementem bazy, a linia osi jest linią osi bazy.
Oś bazy (wałek walca)
Baza wyznaczona na środku wałka walca jest oznaczana następującym symbolem:
Symbol wskazania
Ustawianie bazy
- a
- Baza (linia osi bazy) = linia osi jak najmniejszego opisanego walca
- b
- Symulowany element bazy = jak najmniejszy opisany walec
Powierzchnia wałka walca obiektu określana jako baza (element bazy) może być nierówna lub zwichrowana. Wkładając wałek do precyzyjnej obudowy, ściśle pasującej do wałka, można wyznaczyć bazę w tej obudowie. Obudowa jest wtedy symulowanym elementem bazy, a linia osi jest linią osi bazy.
Punkt
Punkt bazy wyznaczony w środku sferycznego obiektu jest oznaczany następującym symbolem:
Symbol wskazania
Ustawianie bazy
- a
- Baza = środek jak najmniejszej opisanej sfery
- b
- Symulowany element bazy = cztery punkty styku typu pryzmy pomiarowej (wyrażone jak najmniejszą opisaną sferą)
Sferyczna powierzchnia obiektu wyznaczona jako baza (element bazy) może być nierówna lub zwichrowana. Gdy cztery punkty styku są wykonane za pomocą dwóch pryzm pomiarowych, powierzchnia sfery elementu bazy jest symulowanym elementem bazy, a środek jest punktem bazy.
